بررسی اختلال رشد گفتار و زبان در کودک ۶ ساله

بررسی اختلال رشد گفتار و زبان در کودک ۶ ساله

و برنامه درمانی تخصصی توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان و متخصص روانشناسی عمومی، سیاوش عطایی

مایلستون رشد طبیعی گفتار و زبان در کودکان ۶ ساله

در سن شش‌سالگی، کودکان معمولاً می‌توانند:

• دایره لغاتی بیش از ۳۰۰۰ واژه داشته باشند.
• جملات بلند و پیچیده بسازند (۷ تا ۱۰ کلمه).
• داستانی ساده را به صورت منظم تعریف کنند.
• به راحتی به سوالات پیچیده پاسخ دهند.
• تفاوت بین زمان گذشته، حال و آینده را درک کرده و بیان کنند.
• در مکالمات گروهی شرکت کرده، موضوع صحبت را حفظ کنند و نوبت را رعایت نمایند.

شرح وضعیت مراجع

سینا متولد بهمن ۱۳۹۷ است. او پسری باهوش، مهربان و خوش‌رفتار است که به‌علت همه‌گیری کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن، مدت طولانی از تعامل اجتماعی طبیعی محروم ماند. سینا در دوران خردسالی به دلیل عدم حضور در مهد، جمع‌های خانوادگی یا بازی‌های گروهی، فرصت رشد مهارت‌های ارتباطی را از دست داد.

در سه‌سالگی، با وجود ورود به مرحله جمله‌سازی در کودکان عادی، سینا هنوز حتی کلمات پایه را به‌درستی بیان نمی‌کرد. علیرغم تلاش خانواده، میزان همکاری او با گفتاردرمانگران اولیه بسیار پایین گزارش شد. پس از بررسی‌های تخصصی مغز و اعصاب کودکان و مشاوره با روان‌پزشک کودک، برای سینا داروهای مربوط به کنترل بیش‌فعالی، تحریک توجه، و داروی ضد اضطراب تجویز شد.

به مرور، تحت نظارت تخصصی، سینا با مصرف داروهایی مانند ریسپریدون و آریپیپرازول و همچنین آغاز درمان گفتار و زبان، روند رشدی بهتری را تجربه کرد. گزارش‌های خانواده نشان می‌دهد که دایره واژگان او افزایش یافته، تعامل چشمی بیشتر شده و اکنون می‌تواند حدود ۱۰ جمله‌ی ساده با موضوع مشخص بیان کند. همچنین درک دستورات چندمرحله‌ای بهبود یافته و سینا همکاری بیشتری در جلسات درمانی دارد.

بیوگرافی درمانی سینا

سینا از جمله کودکانی است که تأخیر رشدی او ناشی از مجموعه‌ای از عوامل محیطی (قرنطینه کرونا)، ویژگی‌های عصبی (ضعف پردازش گفتار)، و اختلالات رفتاری (مقاومت، توجه پایین، بیش‌فعالی) بوده است. با پیگیری جدی خانواده و بهره‌گیری از ارزیابی‌های چندرشته‌ای، مسیر درمانی مناسبی برای سینا ترسیم شد.

برنامه درمانی وی تحت نظر آسیب‌شناس گفتار و زبان و متخصص روانشناسی عمومی، جناب آقای سیاوش عطایی، طراحی و اجرا شده است.

برنامه درمانی تخصصی توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان و متخصص روانشناسی عمومی، سیاوش عطایی

بخش اول: گفتاردرمانی تخصصی

اهداف درمانی کوتاه‌مدت:

• افزایش تعداد واژگان فعال به بیش از ۷۰۰ واژه در سه ماه
• آموزش جمله‌سازی دو تا چهار کلمه‌ای با افعال متنوع
• پاسخ‌گویی به سوالات ساده (چه کسی؟ چه چیزی؟ کجا؟)
• افزایش وضوح گفتار برای قابل فهم بودن توسط افراد غریبه

اهداف میان‌مدت:

• توانایی ساخت جملات توصیفی و روایتی
• بهبود استفاده از ضمایر و حروف ربط در گفتار
• درک زمان گذشته و استفاده صحیح از آن در روایت

مداخلات درمانی:

• تحریک زبان از طریق بازی‌های هدفمند
• تمرین‌های ساختاری زبان با استفاده از داستان‌های مصور
• تکنیک‌های تقویت حافظه کاری شنیداری
• تمرینات تقلید صدا و حرکات گفتاری در آینه

تعداد جلسات:

• سه جلسه در هفته به مدت ۴۵ دقیقه با تمرکز بر تولید و درک گفتار
• ارزیابی ماهانه پیشرفت گفتاری و ضبط نمونه‌های صوتی

بخش دوم: روانشناسی کودک و مشاوره والدین

اهداف درمانی کوتاه‌مدت:

• کاهش مقاومت کودک در جلسات درمانی و خانه
• افزایش توجه پایدار حداقل تا ۱۵ دقیقه در فعالیت هدایت‌شده
• بهبود تعامل اجتماعی ابتدایی مانند سلام‌دادن و تماس چشمی

اهداف میان‌مدت:

• کاهش رفتارهای کلیشه‌ای و حرکات غیرهدفمند
• افزایش تاب‌آوری هیجانی در مواجهه با تغییرات یا شکست در بازی
• بهبود کنترل هیجان و کاهش تحریک‌پذیری حسی

مداخلات روانشناختی:

• بازی‌درمانی با هدف افزایش تعامل اجتماعی
• آموزش والدین در مدیریت رفتارهای پرخطر یا آزاردهنده
• مشاوره فردی کودک برای درک احساسات و بیان کلامی آن‌ها
• طراحی برنامه تقویتی انگیزشی در خانه (بر پایه سیستم پاداش)

تعداد جلسات:

• دو جلسه در هفته، هر بار ۴۵ دقیقه
• کارگاه آموزش والدین هر دو هفته یک‌بار برای پایش همکاری خانگی

نتایج اولیه پس از سه ماه درمان متمرکز

• افزایش دایره واژگان به بیش از ۴۵۰ واژه فعال
• کاهش مقاومت در برابر تمرینات درمانی در خانه
• افزایش زمان تمرکز از ۵ دقیقه به حدود ۲۰ دقیقه
• آغاز استفاده از جملات دو تا سه‌کلمه‌ای در موقعیت‌های روزمره
• بهبود کیفیت خواب و کاهش رفتارهای حرکتی تکراری
• رشد تعامل با همسالان در موقعیت‌های محدود (مانند بازی با همسایه‌ها)

ادامه مسیر درمانی

با حفظ روند فعلی و به‌روزرسانی مستمر برنامه، پیش‌بینی می‌شود سینا طی شش ماه آینده به سطح قابل قبولی از مهارت‌های گفتاری و ارتباطی برسد. همچنین با حمایت روانشناختی، آمادگی ورود به فضای پیش‌دبستانی نیز فراهم می‌شود.

راه‌های ارتباطی و منابع آموزشی:

اینستاگرام:

• برنامه‌های درمانی: @siavashataee
• بازی‌ها و روش‌ها: @goftatavangostar
• آموزش لکنت کودک و بزرگسال: @Device_speech_aid

آپارات: aparat.com/doctor_loknat.ir یوتیوب: youtube.com/@doctorspeechy
تلگرام:

• آکادمی آموزش: t.me/academysiavashataee
• محصولات گفتاردرمانی: t.me/introducegtg
• آکادمی صداهای گفتاری: t.me/GTGacademy
• آکادمی لکنت: t.me/doctorloknat

واتساپ: 09121623463
آدرس کلینیک: کرج، رجایی‌شهر، بلوار انقلاب

وب‌سایت تخصصی: digispeech.ir

پلتفرم‌های مکمل درمان:

• autismonline.ir
• doctor-loknat.ir
• speech-therapy.ir
• digi-download.ir (فروشگاه محصولات درمانی گفتار و زبان)

با برنامه‌ریزی تخصصی و پیگیری مستمر، هیچ مانعی بر سر راه رشد گفتار و ارتباط کودک شما پایدار نخواهد ماند. ما در کلینیک گفتار توان‌گستر، همراه شما و فرزندتان هستیم.